Bloei van het Romeinse Rijk

In deze les vertelt meester Henk over de bloeitijd van het Romeinse Rijk. Tussen 27 v. Chr. tot 180 na Chr. was het Romeinse Rijk op haar toppunt.

Onder de eerste keizers kwam het Romeinse Rijk tot haar grootste bloei.

Maar meester Henk!! Rome was toch een republiek?

Ja, Rome was heel lang een republiek. Zij werd bestuurd door senatoren. Maar in de 1e eeuw v. Chr. vonden gebeurtenissen plaats waardoor het Romeinse Rijk veranderde in een keizerrijk.

De aanleiding voor deze verandering lag in een legerhervorming. Omdat de oorlogen steeds verder weg plaats vonden en de veldtochten steeds langer duurden, was er behoefte aan meer soldaten. Ook moesten de soldaten langer in het leger blijven.

Vanaf het begin van de republiek was beslist dat een Romeinse burger een bepaald hoeveelheid bezit moest hebben om legionair te worden. De reden hiervoor was dat iedere legionair zijn eigen wapenuitrusting moest betalen. Daardoor konden de vele arme Romeinse burgers geen soldaat worden.

In 107 v. Chr. schafte consul Marius deze regel af. Het gevolg was dat veel arme Romeinse burgers soldaat werden. Zij kregen hun wapenuitrusting van de generaal waarvoor zij vochten. Maar deze nieuwe soldaten waren niet trouw aan de Senaat maar aan hun generaal. Zij waren trouw aan hun generaal in ruil voor een behoorlijk deel van de oorlogsbuit en een stukje grond na afloop van hun diensttijd van 25 jaar. Hierdoor veranderde veel voor de machthebbers in Rome. Generaals waren vaak ook senator en zij konden hun eisen in de Senaat kracht bij zetten door met hun legioenen te dreigen. Een generaal die dat deed was Julius Caesar. Samen met twee andere legeraanvoerders vormde hij een clubje die politieke veranderingen afdwong door met hun legioenen te dreigen.

In 59 v. Chr. begon Julius Caesar een lange en wrede oorlog tegen de Keltische stammen in Frankrijk. Tijdens deze Gallische oorlog (59- 51 v. Chr.) veroverde hij Frankrijk, België en Zuid-Nederland. En zo kwamen de Romeinen in Nederland.

Aan het einde van de Gallische oorlog keerde Julius Caesar als een rijk en machtig man terug naar Rome. Al snel kreeg hij ruzie met zijn oude vriend Pompeius en er brak een burgeroorlog uit. Romeinse soldaten vochten tegen Romeinse soldaten. Julius Caesar won deze strijd en in 46 v. Chr. werd hij benoemd tot dictator (= een alleenheerser). Caesar was de machtigste man in Rome. Helaas voor Julius Caesar waren er veel jaloerse senatoren die meenden dat de Senaat alle macht moest hebben. In 44 v. Chr. vermoordden zij hem.

De senatoren hoopten na de moord van Julius Caesar dat de oude republiek weer in ere hersteld zou worden. Maar zij kwamen bedrogen uit. Aanhangers van Caesar, waaronder zijn "zoon" Octavianus, grepen de macht. De republikeinse senatoren verzamelden een groot leger. Maar het republikeinse leger werd verpletterend verslagen door de legers van Octavianus. Octavianus werd toen de machtigste man in Rome. Hij kreeg de macht over alle legioenen, de provincies en in de Senaat. Hij veranderde zijn naam in Augustus Caesar.

Hij veranderde het Romeinse Rijk in een keizerrijk. Onder de keizers was de Senaat nog wel aanwezig maar zij had heel weinig macht. De keizers bepaalden alles.

Tijdens zijn lange regeerperiode voerde keizer Augustus een groot aantal veranderingen in. Zo besloot hij om de grenzen van het Romeinse Rijk goed te verdedigen. Overal langs de grenzen verrezen forten en wachttorens. Ook veranderde hij het Romeinse leger in een kleine, goed getrainde beroepsleger. Zij bewaakten de grenzen en onderdrukten snel opstanden binnen het Rijk. Ook zorgde hij ervoor dat alle provincies goed bestuurd werden en dat overal in het Rijk het Romeinse recht werd toegepast.

Door al deze maatregelen heerste er onder keizer Augustus en zijn opvolgers overal vrede in het Romeinse Rijk. Hierdoor kwam het Romeinse Rijk tot grote bloei. Overal werden de steden groter en mooier. De Romeinen bouwden prachtige amfitheaters, tempels, badhuizen en paleizen. Overal werd druk gewerkt. Want voor zoveel bouwwerken waren veel mensen en bouwmaterialen nodig. Alle bedrijven hadden veel werk en verdienden goed.

Ook werden er veel goederen verhandeld. Door heel het enorme Rijk werden producten verhandeld: wijn en olijven uit Italië werden naar Nederland gebracht, graan uit Egypte naar Italië en uit Spanje werden goederen naar Griekenland gebracht. Kortom, de handel bloeide.

Ook de landbouw en visserij bloeide. Want mensen met geld kopen graag eten en drinken.

Tussen 27 v. Chr. tot 180 na Chr. bloeide het Romeinse Rijk. Het Romeinse Rijk was op haar toppunt.

Maar in de derde eeuw na Chr. begon de macht van de Romeinen minder te worden. De grenzen van het Romeinse Rijk werden vaker aangevallen door Germaanse stammen die, aangetrokken door de verhalen over de grote rijkdom, een plekje zochten in het Romeinse Rijk.

Zijn er nog vragen? Mail ze naar meester Henk.

Bron:

Fik Meijer, Macht zonder grenzen. Amsterdam 2006

Robin Lane Fox, De Klassieke wereld. Amsterdam 2007

Tom Holland, Rubicon. Het einde v.d. Romeinse republiek. Amsterdam 2007

H.M.Beliën, F.J.Meijer, Een geschiedenis van de Oude Wereld. Haarlem 1980

Een korte geschiedenis van het Romeinse Rijk