Germaanse goden

In deze les vertelt meester Henk over Germaanse goden. De Friezen en de Saksen aanbaden deze goden voordat zij christelijk werden.

Voordat de Friezen en Saksen christelijk werden, aanbaden zij Germaanse goden.

Meester Henk!! Welke goden aanbaden zij?

De Friezen en Saksen in Nederland aanbaden meerdere goden. Hun belangrijkste god heette Wodan. Hij was de god van de oorlog. Maar Wodan had het erg druk. Want hij was niet alleen god van de oorlog maar ook de god van de zomer, god van de winter en de korengod.

Wodan reed door de lucht op zijn achtbenig paard Sleipnir. Twee raven (Hugin en Munin = ‘Geheugen’ en ‘Gedachte’) en twee wolven begeleidden hem op zijn tochten. Zij bespioneerden alle mensen, zelfs hun gedachten waren niet veilig, en vertelden Wodan alles. Zo kon Wodan tijdens zijn tochten de stoute mensen straffen en de goede mensen beschermen. Ook bracht hij de dappere dode soldaten naar het Walhalla.

Meester Henk!! Wat is het Walhalla?

Het Walhalla was een prachtig paleis met heel veel kamers en een gouden dak. In het midden was de Grote Zaal. Aan de wanden van de Grote Zaal hingen de wapens en schilden van de dappere krijgers. In de hal stonden lange tafels en banken. De doden zaten aan de tafels. Zij hadden veel plezier. Zij zongen en vertelden elkaar stoere verhalen en schuine moppen. Tussen de tafels door liepen hele mooie vrouwen (Walkuren) met eten en bier.

Walhalla

Op aarde was het Joelfeest het grote feest voor Wodan. Het Joelfeest werd eind december gevierd. Volgens het Germaanse geloof raasden dan alle geesten, onder aanvoering van Wodan, door de lucht. Daarbij maakten zij ontzettend veel lawaai. De Germanen maakten tijdens het Joelfeest ook veel lawaai. Ook verkleedden zij zich om de boze geesten te misleiden.

Een andere belangrijke god was Donar. Hij was de god van de donder. Mensen zijn altijd bang geweest voor onweer. Jullie weten hoe onweer ontstaat (weet je het niet, klik dan hier), maar de Germanen wisten dat niet. Zij geloofden dat Donar donder en bliksem maakte.

Meester Henk!! Hoe deed hij dat?

Donar reed op een wagen door de lucht. De wagen werd voortgetrokken door twee bokken. In zijn hand droeg Donar een hamer. Deze magische hamer (Mjöllnir of de Verpletterende) was door dwergen gesmeed. Als hij de hamer wegslingerde, schoten er bliksemflitsen uit de hamer. De wielen van zijn bokkenwagen zorgden voor de donderslagen. De Germanen dachten hun huizen te kunnen beschermen tegen het onweer door donderkruid aan hun huizen te hangen. Ook begroeven zij speciale stenen onder de drempel van hun huizen; zgn. “donderstenen”.

Donderkruid

Een andere belangrijke god was Thingsus. Hij was de god van het recht. Voordat een Germaanse rechtbank (een ding) begon, werd Thingsus aanbeden.

Meester Henk!! Waren er ook godinnen?

Ja, de Germanen hadden ook godinnen. De belangrijkste godin was Freyja. Zij was de godin van de zonneschijn en de vruchtbaarheid. Zij reed rond in een wagen die getrokken werd door katten. Zij was getrouwd met Wodan.

Volgens de Germanen leefden deze goden (plus alle Germaanse goden die meester Henk niet heeft genoemd) in het hemelse Asgaard. De mensen leefden in het Midgaard en de zielen van gewone dode mensen leefden in het rijk der nevelen, het Niflheim. Al deze werelden waren met elkaar verbonden door de “Wereldboom” of “Yggdrasil”. Deze levensboom of boom der kennis vormde de deur tussen de goden, de mensen en de geesten.

Yggdrasil of Wereldboom

Naast de goden kenden de Germanen ook natuurgeesten. De Germanen geloofden dat in bossen, rivieren, bronnen en in dieren en planten geesten woonden. Deze geesten werden, net als de goden, aanbeden. Vooral bossen en bomen waren heilig voor de Germanen. Zij hadden dan ook heilige wouden en heilige bomen (vaak eiken). Op het kapot maken van deze heiligdommen stonden zware straffen. Maakte je moedwillig de bast van een heilige boom kapot dan kreeg je de volgende straf: je navel werd uit je buik gesneden en vastgemaakt op de plek van de beschadiging. Vervolgens werden je darmen om de boom gewikkeld. Het leven van een mens voor het leven van een boom.

Door de christelijke zendelingen verdween het Germaanse geloof in Nederland. Zij overtuigden steeds meer Friezen en Saksen van de christelijke godsdienst. Vooral toen de preken van de zendelingen werden ondersteund door de zwaarden van de Frankische krijgers. In de 8e eeuw was het geloof in de Germaanse goden in Nederland verdwenen. Maar de Germaanse goden zijn niet verdwenen.

Meester Henk!! Zijn er dan nog mensen die in de Germaanse goden geloven?

Nee, je moet wel goed lezen. Het geloof in de Germaanse goden is verdwenen maar de Germaanse goden niet. Zij leven voort in een aantal namen van de dagen van de week.

Dinsdag: genoemd naar de Germaanse god Thingsus, god van het recht.

Woensdag: genoemd naar Wodan, de Germaanse oppergod.

Donderdag: genoemd naar Donar, de Germaanse god van de donder.

Vrijdag: genoemd naar Freya, de Germaanse godin van de vruchtbaarheid.

De namen van de overige dagen hebben een Romeinse oorsprong:

Zaterdag: Dies Saturni, genoemd naar de Romeinse god Saturnus, god van de landbouw.

Zondag: Dies Solis (Latijn) dag van de zon.

Maandag: Dies Lunae (Latijn) dag van de maan.

Tot zover de les over de Germaanse goden. Heb je nog een vraag? Mail dan naar meester Henk.

Bronnen:

Ben Speet, De Tijd van monniken en ridders. Zwolle, 2007.

Algemene Geschiedenis der Nederlanden, deel 1. Haarlem, 1981.