Columbus en de ontdekking van Amerika

De mensen in de middeleeuwen reisden regelmatig. En soms zelfs naar verre oorden. Denk maar aan de kruistochten en de talloze bedevaarttochten naar verre steden en oorden! Ook waren er ontdekkingsreizigers: mensen die onbekende werelden gingen ontdekken. Een hele beroemde middeleeuwse ontdekkingsreiziger was Marco Polo (1254-1324).
Italiaanse kooplieden uit Venetië, Pisa en Genua deden goede zaken met de verkoop van exotische oosterse goederen als zijde uit China, diamanten uit India,  tapijten en wandkleden uit Perzië en specerijen uit Ceylon en Java. Maar zij waren nog nooit in India of China geweest.

Meester Henk! Hoe kwamen zij dan aan de goederen uit het Verre Oosten?

Zij kochten deze goederen in de havens in het oostelijk deel van de Middellandse Zee. De goederen werden daar gebracht door Turkse en Arabische handelaren. Maar de Europese handelaren kregen van de Ottomaanse en Perzische heersers geen toestemming om zelf naar India of China te reizen.
Maar in de 13e eeuw veranderde dit door de komst van Mongoolse stammen. Onder aanvoering van Dzjengis Khan veroverden de Mongolen grote delen van Azië. Ook Perzië werd door hen veroverd. De Mongoolse leiders gaven Europese handelaren wel toestemming om direct handel te drijven in China en India.

En van de handelaren die naar het Verre Oosten vertrok was meneer Polo uit Venetië. Hij nam zijn zoon Marco mee.  Na een lange en gevaarlijke reis kwamen zij aan bij de leider van de Mongolen,  Koeblai Khan, kleinzoon van Dzjengis Khan. Koeblai Khan was erg gecharmeerd van de oplettendheid van Marco en stuurde hem als gezant op talloze missies. Daardoor kreeg Marco Polo heel veel kennis over de landen in het Verre Oosten. Na zeventien jaar(!) keerde Marco terug naar Genua. Hier vertelde hij zijn avonturen aan Rustichello; een schrijver van ridderromans. Rustichello schreef alle verhalen van Marco op en maakte ze soms nog spannender. “De reizen van Marco Polo” was een enorm succes en werd in vele talen vertaald.

Maar de toegang tot het Verre Oosten duurde niet voort. De macht van de Mongolen verdween en opnieuw blokkeerde het grote Ottomaanse Rijk de directe handel met China en India.
Daarom gingen de Europeanen op zoek naar nieuwe wegen naar het Verre Oosten. De Portugezen voeren met hun boten langs de kusten van Afrika. Elk jaar ontdekten zij een nieuw stukje kust en brachten dat nauwkeurig in kaart. In 1498 voer een Portugese vloot onder leiding van Vasco da Gama langs Kaap de Goede Hoop en bereikte eindelijk India. Een nieuwe handelsroute op het Verre Oosten was ontdekt! De Portugezen stichtten overal in Azië handelsposten en forten. De belangrijksten waren in Goa en de Molukken. Hier werd de zeldzame kruidnagel verbouwd.

Maar de allerberoemdste ontdekkingsreis was die van Columbus. Maar hij ontdekte geen nieuwe handelsroute naar Azië maar een compleet nieuw continent: Amerika. Maar dat wist hij zelf niet. Hij dacht in Azië te zijn.

Christoffel Columbus werd in 1451 in Genua (Italië) geboren. Op jonge leeftijd werd hij zeeman. Door pech belandde hij in 1476 in Portugal en trouwde hij met de dochter van de gouverneur van het eiland Porto Santo. Haar rijkdom gaf Columbus de mogelijkheid om veel te studeren. Zo bestudeerde hij een boekje van Paolo dal Pozzo Toscaneli. Deze Italiaanse arts/astroloog/kosmograaf schreef daarin de mogelijkheid van een kortere route over zee naar Azië. Toscaneli kreeg dit idee door het boek van Marco Polo. Marco schreef daarin over het eiland Cipangu. Dat lag 2000 kilometer uit de kust van China, tussen Europa en Azië. Toscaneli had zelfs een zeekaart van de Atlantische Oceaan met Cipangu getekend.

Columbus werd door dit idee zo enthousiast dat hij in 1484 bij de koning van Portugal om geld ging vragen om met een aantal schepen naar het westen te varen. Maar de Portugezen waren al druk bezig met een route rondom Afrika dus had koning Johan II geen belangstelling. Columbus probeerde het vervolgens bij de koning van Spanje. Koning Ferdinand was niet heel erg enthousiast maar koningin Isabella wel. Zij gaf Columbus drie boten met bemanning om op ontdekkingstocht te gaan. Was Azië te bereiken via de Atlantische Oceaan?

Op 2 augustus 1492 vertrok Columbus uit Spanje. Na een tussenstop op de Canarische Eilanden, er moest een schip gerepareerd worden en Columbus kocht extra proviand, maakte hij in 33 dagen de grote oversteek. Op 12 oktober schreeuwde matroos Rodrigo: “Tierra, tierra!” (“Land, land!”.)
Columbus was op één van de eilanden van de Bahama’s aangekomen. Hij noemde het eiland San Salvador. De lokale bewoners, de Taino-Indianen, waren heel vriendelijk en gaven eten, drinken en geschenken.

Vanuit San Salvador voer Columbus door het Caribische gebied. Op 28 oktober kwam hij in Cuba. Dit eiland was zo groot dat hij dacht in Cipangu te zijn gekomen. Columbus voer met zijn schepen langs de kust van Cuba en hij ontdekte nog een groot eiland die hij La Isla Española noemde. Het huidige Haïti/Dominicaanse Republiek.
Maar waar ze ook zochten, langs de kust of in de binnenlanden, nergens ontdekten ze de grote Chan, de keizer van Chipangu. Nergens vonden ze de steden en de rijke cultuur die Marco Polo had beschreven. Wel vonden ze allerlei exotische flora en fauna. En mensen die naakt waren en vrij primitief leefden.
Nadat de Santa Maria aan de grond was gelopen, besloot Columbus om terug te keren naar Spanje. Maar omdat niet alle bemanning op de twee overgebleven boten pasten, bouwde hij een fort en liet hij 39 man achter. Op 15 januari 1493 vertrokken de twee schepen en na een heftige reis kwamen ze in april aan in Spanje.

Tijdens de terugreis schreef Columbus zijn reisverslag. Hij was nog steeds overtuigd dat hij Azië had gevonden en deed alles om iedereen hiervan te overtuigen. Overal zag hij aanwijzingen voor zijn gelijk: alle nieuw ontdekte dieren en planten waren Aziatische dieren en planten.
Hetzelfde jaar werd hij door de Spaanse koning teruggestuurd. Nu met 17 schepen en 1500 manschappen. Met de uitdrukkelijke opdracht om alle gebieden die hij ontdekte voor Spanje in bezit te nemen. In totaal vertrok Columbus vier keer naar de Cariben en ontdekte nog vele andere eilanden die hij allemaal in bezit nam voor de Spaanse koning.
Columbus stierf in 1506 in Valladolid (Spanje). Nog steeds overtuigd dat hij de snelle weg naar Azië had gevonden. Het zielige is dat het continent dat hij heeft gevonden naar een andere ontdekkingsreiziger is vernoemd: Amerigo Vespucci.

Meester Henk!! Waarom ging Columbus op zo’n gevaarlijke reis?

Dat is een moeilijke vraag. Columbus heeft er zelf niets over geschreven. Ik denk dat nieuwsgierigheid een hele belangrijke reden is geweest: is het mogelijk om via de Atlantische Oceaan in Azie te komen? Heeft Marco Polo gelijk met zijn verhaal over het eiland Cipangu?
Columbus was met zijn nieuwsgierigheid één van de eerste Europese ontdekkingsreizigers die de wereld ontdekten. Maar ook hebzucht was een belangrijke reden. Hebzucht naar rijkdom maar vooral naar lof en eer. Columbus was een eenvoudige Italiaanse zeeman en hoopte met zijn ontdekking op grote rijkdom. En vooral om toe te kunnen treden tot de Spaanse adel. Daarom eiste hij naast geld ook de titel van Admiraal van de Atlantische Oceaan en de adellijke titel van onderkoning van Hispanolia.
Maar de hebzucht van Columbus werd vele malen overtroffen door die van de conquistadores, mannen die Midden- en Zuid-Amerika voor de Spaanse koning veroverden.

Meester Henk! Wat waren de gevolgen van de ontdekking van Amerika?

De ontdekking van Amerika leidde tot grote veranderingen. Voor het eerst waren de Nieuwe Wereld (Amerika) en de Oude Wereld (Europa/Azië) met elkaar verbonden. En met de Spaanse verovering van Zuid- en Midden-Amerika heel nauw met elkaar verbonden. Het leidde tot een uitwisseling van planten, dieren en ziektes.
Veel planten die wij nu heel normaal vinden, zijn pas in Europa gekomen na Columbus. Hier is een kleine quiz om te zien hoeveel gewassen jij “herkent” als van oorsprong Europees/Aziatisch of Amerikaans.

Dus je weet nu dat zonder Columbus een patatje met satésaus, een salade van tomaten en paprika en een toetje van aardbeien met chocoladesaus hier niet mogelijk zou zijn.
Maar het waren niet alleen lekkere hapjes en dieren die werden uitgewisseld. Zonder dat Columbus het wist nam hij ook iets heel naars mee: bacteriën en virussen. Columbus en zijn bemanning waren dragers van ziektekiemen.
In Europa waren veel dodelijke ziektes; cholera, malaria, waterpokken, mazelen, de pest en tuberculose kwamen in Europa veel voor. In de loop van eeuwen hadden de Europeanen weerstand tegen sommige ziekten opgebouwd. Bij besmetting werden zij wel ziek maar stierven niet.
Maar deze ziektes waren onbekend in Amerika en de inheemse bevolking had geen weerstand tegen de ziektekiemen. Dus toen de Europeanen in Amerika kwamen, verspreidden zij de ziektekiemen. Kinderziektes als de mazelen en waterpokken waren dodelijk voor de inheemse bevolking. Vooral de pokken en de griep leidden tot grote epidemieën. Miljoenen mensen stierven door deze ziektes. Historici schatten dat tussen de 60 en 90 % van de Incabevolking in Zuid-Amerika is overleden door de pokken. Dit is één van de verklaringen waarom in 1532 180 Spaanse soldaten een groot deel van het enorme Incarijk kon veroveren: er was niemand meer om het Incarijk te verdedigen!!

Heb je nog vragen over Columbus en de ontdekking van Amerika? Mail dan naar meester Henk.

Literatuur:

Charles C. Mann, 1493.  z.p. 2012
Daniel Boorstin, De Ontdekkers.  Amsterdam/Brussel, 1987
Cristoffer Columbus, The four voyages. z.p. 2020
Verschillende artikelen in Wikipedia.

 

.

Oktober 16, 2024

Filmpje Columbus